Lezingavond: De veranderende Hanze en het Digestum Vetus – dr. Hanno Brand

Lezingavond in twee delen in het kader van Hanzejaar 2023 over Kampens roemrijke geschiedenis als handelsstad in (en uit!) de Hanze. En over ons 15^de-eeuwse stadsboek, topstuk van het Kamper Stadsarchief.

Deel 1: Kampen en Zuiderzeesteden in de Hanze: netwerk-institutie-organisatie
De Hanze blijft tot de verbeelding spreken. Niet alleen door het lange bestaan van het middeleeuwse samenwerkingsverband van steden en kooplieden. We herkennen er eigenschappen in die ons tot op de dag van vandaag inspireren, zoals in dit Hanzejaar 2023.

Maar we schrijven de Hanze eigenschappen toe die op gespannen voet staan met de historische werkelijkheid. Vakhistorici beschouwen de Hanze allang niet meer als een succesvol verbond van steden en kooplieden, of als een voorafspiegeling van moderne Europese samenwerking. De Hanze vertoonde vele gedaanten. Ze ontstond veel later dan vaak wordt verondersteld en werd in haar streven naar samenwerking gekenmerkt door regionale tegenstellingen en uiteenlopende belangen. Met ons eigen Kampen, en andere Zuiderzeesteden, als voorbeeld hiervan gaat Hanno Brand in op de diverse gedaanten van de Hanze.

Deel 2: Het Digestum Vetus: stadsboek als afspiegeling van een 15^de-eeuwse samenleving
Tussen 1454 en 1473 schreef en tekende de Kamper secretaris Pieter Hendrikszn. het inmiddels beroemde Digestum Vetus. Het enige middeleeuwse stadsboek uit de Noordelijke Nederlanden met illustraties die direct refereren aan de aantekeningen van de stadschrijver. Het biedt een opmerkelijke dwarsdoorsnede van de Kamper samenleving in het derde kwart van de 15^de-eeuw, met thema’s als openbare orde, criminaliteit, weg- en waterbeheer, markt- en handelsvoorschriften, religie, financiële kwesties en belangrijke politieke gebeurtenissen. Chronologisch samengevat en met tekeningen van commentaar voorzien. Het brengt je uitzonderlijk dicht bij de alledaagse realiteit en het persoonlijk leven van de laat-middeleeuwse Kampenaren.

Hanno Brand vertelt over de karakteristieken van dit stadsboek en vertelt over de pogingen van vakhistorici om dit opmerkelijke stuk geschreven erfgoed voor een breed publiek toegankelijk te maken.

Dr. Hanno Brand (1959) is senior onderzoeker middeleeuwse en vroegmoderne geschiedenis bij de Fryske Akademy in Leeuwarden, waar hij ook directeur was. Hij studeerde geschiedenis aan de universiteiten van Leiden en Gent en promoveerde op de stedelijke elites in Leiden. Hij onderzocht de Bourgondische hertogen, de Hanze en de maritieme geschiedenis van vooral Friesland in de late middeleeuwen en de vroegmoderne tijd. Hij werkte in Nederland, België en Frankrijk en was bijzonder hoogleraar aan de Rijksuniversiteit Groningen.

Dinsdag 14 november in de Johan van Mulkenzaal (20.00 uur, zaal open: 19.30 uur)

Entree is voor leden van HV Jan van Arkel gratis, niet-leden 2 euro vrijwillige bijdrage.